پروتز و دلایل علمی آن
علم پزشکی این روزها برای مقاصد مختلف راه حل های متنوع و کاربردی دارد؛ پروتز Prosthesis یکی از همین راه حل های کاربردی است که ابتدا برای جایگزین کردن اعضای از دست رفته بدن معرفی شد. امروزه اما پروتز به عنوان نوعی عمل زیبایی برای رفع نقایص ظاهری نیز مطرح شده و طرفداران بسیاری پیدا کرده است. در حال حاضر جراحی پلاستیکی چون پروتز در کنار کاربردهای درمانی به عنوان روش های “زیبایی” نیز شناخته شده اند.
پروتز چیست؟
در شکل کلی پروتز شاخه ای از جراحی است که در آن به طراحی و ساخت پروتز برای قطع عضو یا اندام ناقص بدن می پردازند. پروتز بخشی مصنوعی است که برای بازیابی عملکرد طبیعی بدن و زیبایی ظاهری استفاده می شود. به عنوان مثال پروتز در شکل سنتی و کلاسیک، یک پا یا دست مصنوعی بود که برای جایگزین کردن عضو قطع شده به کار می رفته است. در انواع جدید آن کاربردهای فراوان تری یافته است به طور مثال دریچه قلب بیمار را می توان برداشت و جایگزین آن با دریچه مصنوعی کرد. مفاصل بدن مصنوعی به منظور جایگزینی مفصل طبیعی افراد بیمار یا ناتوان ساخته شده ، به ویژه مواردی که آرتروز به آنها آسیب رسانده اند. طیف گسترده ای از پروتزها برای قسمت های مختلف بدن چه اندام داخلی و خارجی وجود دارد.
برخی از پروتزها برای بهبود عملکرد بدن مانند سمعک استفاده می شود و مواردی مانند ایمپلنت سینه، بیشتر اهداف زیبایی دارند و به جای اهداف کاربردی طراحی می شوند. در جراحی پلاستیک برای صورت و همچنین در کاهش چین و چروک ها، از مواد سیلیکونی نیز که به پروتز معروف هستند، استفاده می شود.
پروتز چگونه انجام می شود؟
از آنجایی که پروتز انواع مختلفی دارد، روش استفاده از آن کاملاً متفاوت است؛ هنگامی که بخشی از بدن به دلیل آسیب دیدگی یا بیماری از بین می رود، گاهی اوقات بازسازی قسمت های از دست رفته امکان پذیر است. در بخش مربوط به اعضای از دست رفته به کمک ارتوپدی و ساخت اعضای مصنوعی این کار انجام می شود اما در مورد پروتز سینه، باسن به جراحی برای قرار دادن پروتز نیاز است. میزان برش با توجه به نوع پروتز و ناحیه قرارگیری آن متفاوت خواهد بود و اغلب برای بخیه از نخ هایی استفاده می شود که جذب بدن می شوند. اغلب این جراحی ها با بیهوشی عمومی همراه هستند که بعد از برش، پروتز که انواع مختلفی نیز دارد در ناحیه مدنظر قرار می گیرد. برای چین و چروک صورت و یا پر کردن اندامی مانند گونه نیز پروتز اغلب طریق تزریق مواد سیلیکونی انجام می شود، تزریق نیز با سرنگ های ریز انجام شده و در اکثر موارد جای آنها مشهود و قابل مشاهده نخواهد بود.
کاندید مناسب برای پروتز
جراحی زیبایی در واقع عمر طولانی ندارد اما در همین زمان کم توانسته به روشی ثابت و گزینه ی مهمی برای بازیابی زیبایی و بهبود ظاهر تبدیل شود. استفاده از پروتز نیز یکی از مشتقات جراحی پلاستیک است. بهترین معیار برای انجام این عمل زیبایی تشخیص خود فرد می باشد، به این صورت که افرادی که از اندام خود به دلیل نقایص طبیعی یا مادرزادی در نواحی مختلفی مانند سینه یا صورت و باسن ناراضی هستند داوطلب جراحی زیبایی می شوند ؛ بنابراین خود فرد اولین معیار برای کاندید بودن انجام پروتز است. دوم هم در مورد بیماری ها و مشکلاتی است که پزشک توصیه می کند این روش را انجام دهید شایع ترین این مشکلات سرطان پستان است که فرد مجبور به برداشت قسمت یا تمام سینه خواهد شد. نکته دیگر افرادی هستند که مادرزادی مشکلاتی دارند بطور مثال کوچک و تخت بودن باسن یا عدم تقارن پستان ها، استفاده از پروتز گزینه مناسبی برای این افراد می باشد.
افرادی هم هستند که با انجام ورزش های خاص و فعالیت هایی نتوانسته اند به فرم دلخواه در اندام خود برسند اینها نیز با مشورت جراح کاندید خوبی برای این عمل زیبایی به شمار می روند. در هر صورت مشورت با پزشک متخصص به شما در انتخاب روش مناسب برای خلاص شدن از این نواقص کمک خواهد کرد و شرح حال شما کمک می کند تا جراح بفهمد گزینه و کاندید مناسبی برای انجام آن هستید یا نه؟
خطرات و عوارض پروتز
پروتز نیز مانند دیگر جراحی ها ممکن است عوارض و خطراتی را به دنبال داشته باشد که انتخاب جراح دارای مهارت و پروتزهایی که جنس بهتری دارند و از استانداردهای لازم برخوردار هستند میتواند این عوارض و خطرات را تا حد زیادی کاهش دهد، در ادامه برخی از این عوارض که شایع تر اما خفیف و گذرا هستند را مرور خواهیم کرد. عمده ترین آنها عبارتند از:
عدم تقارن :
اندامی که کاشت پروتز در آنها انجام شده است ممکن است از نظر اندازه ظاهری با یکدیگر مطابقت نداشته باشند. پزشکی که دارای دید زیبایی شناسی باشد و با دقت و ظرافت این عمل را انجام می دهد قطعاً از این عارضه جلوگیری خواهد کرد.
درد :
یکی از عوارض شایع بعد از انجام پروتز درد است که با رعایت کامل مواردی که جراح به شما توصیه می کند این درد به راحتی برطرف خواهد شد.
پارگی یا تورم :
این مورد اغلب در اثر رعایت نکردن دستورالعمل های بعد از جراحی یا استفاده از پروتزهای بدون کیفیت شکل می گیرد و بسیار نادر است.
بهبود کند برش ها و زخم :
این مورد نیز به بدن خود فرد بستگی دارد. در برخی افراد بهبود زخم و برش زودتر از برخی دیگر صورت می گیرد.
اقدامات قبل از انجام پروتز
بهتر است قبل از انجام پروتز با جراح پلاستیک ملاقات کنید و جلسه مشاوره داشته باشید تا به طور کامل در مورد انتظارات شما آشنایی داشته باشد و شرح حال کاملی از شما را نیز دریافت کند. این جلسات مشاوره باعث می شود تا جراحی پلاستیک بهترین وضعیت جراحی و استراتژی بازسازی اندام را برای وضعیت شما اتخاذ کند. جراح پلاستیک شما گزینه های جراحی شما را شرح می دهد و در مورد مزایا و معایب بازسازی مبتنی بر استفاده از پروتز صحبت می کند و ممکن است عکس هایی از کسانی را نشان دهد که انواع مختلفی از بازسازی و کاشت پروتز داشته اند. اینگونه شما دید منطقی تری پیدا خواهید کرد. در واقع آگاهی از نوع عمل زیبایی و عوارض و مزایای استفاده از پروتز، همچنین فرآیندی که پیش رو دارید اولین اقدام و گام ضروری برای انجام این عمل زیبایی خواهد بود. علاوه بر این قبل از عمل، دستورالعمل های خاص پزشک خود را در مورد آماده سازی این روش دنبال کنید. این ممکن است شامل دستورالعمل هایی در مورد خوردن و آشامیدن، تنظیم داروهای فعلی و ترک سیگار باشد. رعایت نکات مراقبتی که ذکر شد در انجام بهتر کاشت پروتز، دوره نقاهت کوتاه تر و تجربه عوارض به صورت خفیف تر به شما کمک خواهد کرد.
دوره نقاهت و اقدامات بعد از انجام پروتز
بهبود بعد از عمل جراحی چندین هفته طول می کشد که ممکن است خستگی و درد داشته باشید اما فکر به نتیجه کار و دوام بالای این کار در مقابل درد لذت بخش خواهد بود؛ البته پزشک برای کمک به کنترل درد شما دارو تجویز می کند. بازگشت به فعالیت های عادی ممکن است شش هفته یا بیشتر طول بکشد. در طی این مدت می توانید کار و فعالیت های آسان و ورزش سبک کنید. پزشک در مورد نوع فعالیت ها و محدودیت ها با توجه به شرایط بدنی به شما اطلاع می دهد. این محدودیت های بعد از پروتز ممکن است شامل محدودیت هایی در فعالیت های روزانه تان، مانند جلوگیری از بلند کردن بار یا خودداری از فعالیت های بدنی شدید باشد. با توجه به نوع پروتز مراقبت از زخم نیز زیر نظر پزشک باید انجام گیرد تا از خونریزی و عفونت و تورم جلوگیری شود.
موقعیت بدن در هنگام خواب هم با توجه به اندامی که در آن کاشت انجام داده اید باید با مشورت پزشک و به صورت دقیق رعایت شود تا دوره نقاهت را کوتاه تر کند و نتایج بهتری را برای فرد فراهم نماید. ممکن است جراح تا مدتی قرار گرفتن در معرض آفتاب، گرمای شدید سونا و دستگاه های برنزه کردن را نیز برای فرد ممنوع نماید. به دلیل نوع جراحی و کاشت پروتز ممکن است به نظر رسد مدت زیادی طول میکشد تا بعد از عمل جراحی خود بهبود کامل بیابید. به طور کلی، شما سالانه باید وضعیت بدنی خود را بعد از انجام این عمل زیبایی با جراح پلاستیک پیگیری می کنید. اگر نگرانی در مورد این روش دارید یا عوارض خاصی را مشاهده کردید بهتر است با جراح خود مشورت نمایید.
نتایج و مزایای انجام پروتز
برای دستیابی به بهترین نتیجه، برنامه ریزی دقیق و انتظارات معقول ضروری است. این انتظارات علاوه بر قابل تحمل کردن عوارض در تجربه نتایج بهتر نیز به شما کمک می کنند؛ نتایجی که تا سال های سال با شما همراه خواهند بود و افزون بر زیبایی ظاهری در بهبود کیفیت زندگی شخصی و فعالیت های جمعی شما نیز اثر خواهد گذاشت. به طور کلی مهم ترین نتایج پروتز به شرح زیر است:
کاشت پروتز در سینه و باسن عمر طولانی دارد و همین دوام بالا باعث می شود تا طرفداران این روش زیاد شوند. دیگر روش هایی که تزریقی هستند امکان تکرار آن برای رسیدن به نتیجه مطلوب و بهتر وجود دارد. یکی دیگر از مزایا و نتایج آن تغییر مشهود در اندام است که به بهبود وضعیت زیبایی و ظاهر کمک می کند. فرم دهی به اندام نیز از نتایج پروتز است که در اثر آن شاهد عزت نفس و بهبود تصویر بدن خواهید بود؛ طبیعی بودن شکل اندام نیز از مهم ترین مزایای پروتز است.
میزان ماندگاری پروتز
پروتز به طور کلی دو روش ویژه برای زیبایی دارد، در روش های تزریقی ماندگاری کمتر است که با تزریق مجدد ترمیم می شود. در روش دیگر که در سینه و باسن کاشت انجام می شود، اغلب از دوام و عمر طولانی تری برخوردار هستند عمر کاشت پروتز در افراد متفاوت است. این بدان معناست که هر کسی که کاشت پروتز داشته باشد ممکن است با تکرار جراحی روبرو شود، اما به غیر از جراح و با معاینات سالانه و مرتب هیچ کس نمی تواند موقع دقیق آن را به فرد بگوید. در حالی که ممکن است عده ای ۲۰ تا ۳۰ سال کاشت اصلی خود را نگه دارند، البته ین تجربه معمول نیست و حداکثر زمانی که به ویژه برای پروتز سینه گزارش شده است حدود ۱۵ سال است.